Thru-hiking trails

Home / Europa / Trails / Het Marskramerpad

Sallandse Heuvelrug

Het Marskramerpad, ook wel Lange afstandswandelpad 3, is onderdeel van de Europese lange afstandsroute E11, die van Tallinn in Estland naar Scheveningen loopt. Het Marskramerpad start in Bad Bentheim, Duitsland, net over de grens bij Hengelo en is verdeeld over 21 etappes. Deze lopen dwars door Nederland waarbij je eindigt aan zee, op het strand van Scheveningen.

In deze 372 kilometers zie je het landschap verrassend veranderen en loop je door de velden van Twente, over de glooiingen van de Holterberg, langs de heide van de Veluwe, door de bossen van de Utrechtse Heuvelrug en het polderlandschap van het Groene Hart. Via de plantsoenen en de statige huizen van Wassenaar loop je uiteindelijk het strand op om te eindigen bij de Noordzee.

Historisch pad

Het Marskramerpad geldt als één van de oudste Europese wandelroutes, waar duizenden jaren geleden al vele handelaars over verplaatsten met hun handelswaar, langs diverse Hanzesteden. Het is zodoende dan ook vernoemd naar de handelsroute van deze marskramers. Voorheen begon de route in de voormalige Twentse hoofdstad Oldenzaal, maar het Marskramerpad is inmiddels nog 13 kilometer doorgetrokken naar het Duitse Bad Bentheim, net over de Nederlandse grens. Deze plaats is goed te bereiken middels een intercity vanuit Nederland. Na een eventueel bezoek aan Kasteel Bentheim kun je van start met dit afwisselende en historische pad.

Kaart Marskramerpad

 

Twentse folklore

Lopend door de velden over landwegen en asfalt wandel je na het Duitse deel dwars door het oude vestingstadje Oldenzaal, een knooppunt van handelswegen van de marskramers. Ter variatie vervolg je de route door natuur- en recreatiegebied het Hulsbeek, waarna je verder de velden van het Twentse coulisselandschap doorkruist. Let goed op, wellicht zie je de witte wieven nog boven de velden zweven, zoals de Twentse folklore dicteert. Rondom Borne kunnen de velden drassig zijn, je kunt dan eventueel de alternatieve route volgen.

Na het verlaten van de Twentse velden bereik je de Sallandse heuvelrug waar je de Holterberg (59,5 m) kunt ‘beklimmen’ en je het Pieterpad kruist. Kijk ook uit naar de korhoen, die in Nederland alleen op de Sallandse Heuvelrug voorkomt.

Van middeleeuwse stadjes naar verrassende natuur

Via bossen, velden en akkerbouw doorkruis je het IJssellandschap om uit te komen bij Hanzestad Deventer, bekend van de boekdrukkunst, de Bussinkkoek en de jaarmarkten, waaronder het Dickensfestijn en de grootste boekenmarkt van Europa. Na een aantal kilometers de IJssel gevolgd te hebben bevind je je weer in bosrijk gebied om uiteindelijk uit te komen bij Nederlands grootste natuurgebied, de Veluwe. Laaf je etappes lang aan de prachtige heidevelden, de vele schapen en bosgebieden. Met een klein ommetje kun je langs het rijksmonument uit 1923 Radio Kootwijk. Via het Kootwijkerzand en bosgebied loop je de Gelderse vallei in, ingeklemd tussen de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. Voorheen vooral moerasgebied, heden ten dage tref je er een palet van weilanden, beken, akkers, landgoederen en de Appelsche heide.

Aan één van de uitlopers van de Utrechtse Heuvelrug ontstond aan de Eem in 1028 de stad Amersfoort, waar de middeleeuwse sfeer nog goed voelbaar is. Je doorkruist de stad van oost naar west via de binnenstad en het station om je route te vervolgen in de natuur: de ‘levende’ stuifzandgebieden de lange en korte duinen bij Soestduinen. Reken hier op wat glooiingen in het landschap.

Veluwe

 

Van bos naar polder

Het pad kronkelt verder over de Utrechtse Heuvelrug en de komende etappes zullen gevuld zijn met landgoederen vol bos. In het Maartendijkse bos kun je nog goed de veenafgravingen zien door de vele afgegraven sloten.

Eenmaal station Hollandsche Rading gekruist veranderd je uitzicht sterk. Je laat het bos voorlopig achter je en je blikveld opent zich over eindeloze poldervlaktes. Lange wegen, grotendeels over asfalt, voltrekken zich ook vele etappes na het karakteristieke dorpje Breukelen. De route dwars door het Groene Hart kenmerkt zich door rust en ruimte met zo nu en dan een klein polderdorpje. Althans, wanneer de wind rustig is, want die heeft hier vrij spel.

Eindigen met je voeten in de zee

Het einde van het polderlandschap wordt ingeluid door de bebouwing van Leiderdorp, waarna je struint over de authentieke klinkerweggetjes en ophaalbruggen van Leiden, de stad met de oudste universiteit (1575). De marskramers deden hier in de vijftiende eeuw goede zaken met de Leidse stoffen. Wanneer je voldoende tijd hebt, loont het om in één van de vele prachtige musea te duiken. De bebouwing zal tot het eind aan je zijde zijn, maar de route kronkelt nog verrassend veel door plantsoenen, parken, buitenplaatsen en kleine landgoederen. Bekijk op deze laatste etappes de prachtige statige huizen van Wassenaar, het 17de eeuwse huis ten Bosch in ‘s Gravenhage, het Vredespaleis en het Binnenhof en je eindigt het Marskramerpad bij het Kurhaus in Scheveningen.

Niet vergeten

Een paar items die je op het Marskramerpad zeker niet mag vergeten:

  • Geschikte (regen)kleding: in Nederland weet je nooit wat het weer gaat doen, dus reken op een bui.
  • Vanwege de hoeveelheid bospaden is het, afhankelijk van het seizoen waarin je loopt, verstandig om een tekentang mee te nemen.
  • Wandelschoenen: zorg voor schoenen die geschikt zijn voor zowel verharde als onverharde wegen.

Beste reistijd

Het Marskramerpad kun je het hele jaar door lopen. Tussen april en augustus is de trail het meest druk, dit is ook de periode waarop het weer het beste is met aangename temperaturen en de meeste kans op zonnig en droog weer. Houdt rekening met minder mooi weer en kou tijdens de herfst- en wintermaanden. Veel paden lopen door het bos of natuurgebieden waardoor het modderig kan zijn als het veel heeft geregend of guur wanneer je door de poldervlaktes loopt.

Goed om te weten

In Nederland wijzigen de routes veelvuldig. Het is daarom handig om de nieuwste versie van de gids mee te hebben of te weten wat de wijzingen zijn.

De route is goed gemarkeerd. Let wel op; In Duitsland is de markering een zwart vlak met erin een witte hoofdletter T. In Nederland kun je de traditioneel wit-rode markering voor lange afstandspaden volgen.

Omdat je regelmatig langs erven en boerderijen loopt, kom je zo nu en dan lokale producten tegen zoals kaas, eieren, jam, honing. Je kunt deze vaak van een zelfbedieningstafel of volledig geautomatiseerd uit een automaat verkrijgen.

Handige links

Info: Route
Gids: Wandelnet

Bijgedragen door Rayu van Hiken begint hier.

 

Help us built the community! 🧡

Join us on Instagram 🤝